22-23 Hoe taal verandert

ACTUEEL: Deze masterclass zal twee keer plaatsvinden in 2022-2023, in blok 2 (17 nov) en blok 3 (30 maart).

Taal verandert voortdurend, omdat de wereld eromheen verandert. In deze masterclass onderzoeken we aan de hand van verschillende talen hoe taal van generatie op generatie van vorm verandert en hoe woorden van betekenis veranderen.

De Bouw van de toren van Babel (Hendrick van Cleve III)

In het eerste deel kijken we naar taalverandering. Wat 2000 jaar geleden één taal was, kan één taal blijven, maar hij kan ook in 2, 3, 5, 10 of meer verschillende talen opsplitsen. Hoe kan dat? Waarom zijn talen zo verschillend, maar lijken andere zo sterk op elkaar?

Dit onderzoeken we aan de hand van twee thema’s:

1. Hoe neem jij taalverandering waar in je eigen leven (op basis van Nederlands en Engels);
2. Hoe verschillend kunnen talen zijn? (we kijken vooral naar het Iers, Welsh en Latijn maar ook naar andere oude en moderne talen).

In het tweede deel onderzoeken we betekenisverandering. Omdat de wereld waarin woorden gebruikt worden verandert, kunnen ze binnen één en dezelfde taal nieuwe betekenissen krijgen. Na de val van het Romeinse Rijk bleef het Latijn als taal in gebruik en handhaafde oude woorden. Maar deze kregen nieuwe betekenissen vanwege politieke en culturele veranderingen. Zo was ‘burger’ in de Romeinse wereld vooral een term die onderscheid maakte tussen mensen met en zonder juridische en politieke voorrechten en plichten. In de middeleeuwse wereld wordt dezelfde term gebruikt om onderscheid te maken tussen mensen met verschillende religieuze achtergronden, en krijgt iemand die bij de kerk hoort andere voorrechten dan iemand die daarbuiten valt.

Voorkennis

Voorkennis van de klassieke talen is niet verplicht. We werken met vertalingen en nemen de brontalen erbij voor zover dat mogelijk en wenselijk is in de groep.

Voorbereiden

Ter voorbereiding op deze masterclass lees je een aantal oude Latijnse teksten in vertaling en een kort hoofdstuk over taalverandering, allebei met bijbehorende vragen. Je besteedt hier ongeveer 2-3 uur aan.

Praktische informatie

Niveau:

4 havo 4 vwo 5 havo 5 vwo 6 vwo

Data:

17 november en 30 maart van 10:00 tot 16:00 uur

Locatie:

Universiteit Utrecht (binnenstad)

Partnerschap:

Alfa/gamma

Prijs:

Gratis, alleen toegankelijk voor leerlingen van onze partnerscholen.

Inschrijven

Lees hier onze algemene voorwaarden en privacyverklaring.