De bijeenkomsten van het docentennetwerk wiskunde bieden vakinhoudelijke verdieping, door middel van lezingen, (vak)didactische inspiratie en de uitwisseling van kennis, ervaringen en best practices. Meestal bestaat een lezing uit een vakdidactische workshop van 90 minuten, een vakinhoudelijke workshop van 90 minuten en 60 minuten gezellig uitwisselen tijdens het eten van een broodje en een kopje soep.
Er zijn steevast levendige uitwisselingen over de voors en tegens van de verschillende ideeën voor in de klas. Deelnemers brengen hun eigen ervaringen in de discussie. De organisatie is een samenwerking van de lerarenopleiding van de Hogeschool Utrecht, het Freudenthal Instituut en het Mathematisch Instituut van de Universiteit Utrecht.
Programma
De bijeenkomsten zijn over het algemeen informeel en er is veel ruimte voor uitwisseling en kennisdeling.
Informatie over de invulling van de bijeenkomsten volgt.
Programma 11 november 2024
Thema: Math-ish; creativiteit, diversiteit en betekenis in de wiskunde
Lezing door Jaap van Oosten. Topologie van Ordinaalgetallen. Jaap van Oosten is universitair hoofddocent wiskundige logica aan de Universiteit Utrecht.
Ordinaalgetallen, uitgevonden door de Duitse wiskundige Georg Cantor, zijn een manier om te “tellen voorbij oneindig”. De gewone getallen 0,1,2,…zijn ordinaalgetallen, maar ook “oneindige getallen” zoals omega. Er is een samenhang met “topologie”, een vak dat het heeft over “continue afbeeldingen” in heel algemene (abstracte) situaties. De workshop zal een oefening zijn in axiomatisch redeneren.
Workshop door Marloes van Hoeve. Marloes is lerarenopleider wiskunde aan de Hogeschool Utrecht en geeft wiskunde op het Waldorf College in Utrecht. Onlangs rondde zij een een postdoc af met als onderwerp ‘wiskunde en mindset’.
Begin dit jaar is het nieuwe boek van Jo Boaler uitgekomen, ‘Math-ish’. Jo Boaler combineerde eerst de theorie van mindset met de wiskunde lessen (Mathematical Mindset, 2016). Dat breidde ze daarna uit naar toepassing buiten het klaslokaal (Limitless Mind, 2019). Het huidige boek is een verdere verdieping van haar ideeën, met focus op visualisatie en intuïtie in de wiskundeles. Het is een inspirerend boek waar echt ook herhaling in zit (maar dat is niet storend) en waar weer nieuwe inzichten in zijn verwerkt die zo zijn toe te passen in de les. Tijdens het eerste gedeelte van mijn workshop wil ik ingaan op voorbeelden en met elkaar bespreken hoe we dit kunnen toepassen. Als één van jullie zelf het boek al gelezen heeft en toepast neem ik dit graag mee!
Een van de dingen die ik zo mooi vind aan haar werk is het belang van communicatie en feedback. In hoeverre bijvoorbeeld zijn we ons bewust van onze manier van communiceren. Ik sprak van de week een oud leerling en ik vroeg haar waarom ze toch zo weinig deed in de bovenbouw. Ze vertelde dat ze in de eerste klas van haar docent wiskunde te horen had gekregen dat ‘ze op het gymnasium zat en niet van die domme vragen mocht stellen’. Na drie keer vragen is ze ermee opgehouden en heeft ze het helemaal maar opgegeven. Nu zullen er docenten zijn die zeggen ‘van zo’n opmerking word je hard, en er zijn leerlingen die daardoor juist aan het werk gaan’. Maar ik denk dat over het algemeen dit soort woorden niet bevorderend werken. Wij als docenten moeten ons enorm bewust zijn van onze houding en woorden. Naar leerlingen toe, en ook naar onze collega’s. Geven we bijvoorbeeld alle leerlingen wel evenveel aandacht of negeren we bepaalde leerlingen? Hebben we ergens onbewust toch bepaalde vooroordelen? Reageren we met dankbaarheid op het werk van iemand anders, ook al denken we er zelf anders over? In het tweede gedeelte van de workshop gaan we hierover in gesprek.
Programma 27 januari 2025
Lezing door Marieke Gelderblom, promovendus in de geschiedenis van de statistiek aan het Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht
De ‘grafische methode’ in de statistiek
Statistische visualisaties zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Lijn-, staaf-, en cirkeldiagrammen zijn bij uitstek geschikt om grote hoeveelheden complexe informatie in één oogopslag weer te geven. De cijfers liegen niet, maar grafieken stiekem soms wel. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor misleidende grafieken en hoe je je daartegen kunt wapenen. Zo beginnen leerlingen al op de basisschool met het aanleren van de regels die we hanteren bij datavisualisatie, en worden ook volwassenen scherp gehouden door bijvoorbeeld de grafiekpolitie. Maar wie heeft die regels eigenlijk bedacht? Wie bepaalde waarom grafieken eruitzien zoals ze eruitzien? Om beter te begrijpen hoe wij statistische grafieken uitlezen, is het verhelderend om iets te weten over hun fascinerende geschiedenis.
Statistische grafieken bestaan pas 200 jaar, dus nog helemaal niet zo lang. Niet iedereen was direct overtuigd van hun nut. Ook Nederlandse statistici hebben in de negentiende eeuw geworsteld met het vinden van de beste vorm voor de nieuwe ‘grafische methode’. Met vallen en opstaan ontstonden de grafische conventies die wij tegenwoordig heel normaal vinden. In deze workshop verdiepen we ons in de 19e-eeuwse grafieken en kwantitatieve kaarten. Door te kijken naar dit historisch bronnenmateriaal onderzoeken we verschillende denkwijzen over datavisualisatie – en wat we daar vandaag de dag nog van kunnen leren.
Workshop door Gerrit Roorda, vakdidacticus wiskunde, Rijksuniversiteit Groningen
Leerling: “Je mocht eerst zelf wat bedenken zonder uitleg en daarna kwamen er meer manieren terwijl je normaal gelijk antwoord krijgt”.
Docent: “Die TTP-didactiek is heel geschikt voor wiskunde. Je legt niet meteen alles uit, maar eerst gaan de leerlingen zelf aan de slag. Heel veel klassen vinden dat ook heel leuk, om zelf te werken; die houden daarvan.”
Deze workshop gaat het over Wiskunde onderwijzen door probleemoplossen ofwel Teaching through Problemsolving (TTP).
Ik maakte kennis met de TTP-didactiek tijdens een werkbezoek aan Japan in 2016. Ik was onder de indruk van de manier waarop wiskunde werd onderwijzen vanuit probleemoplossende activiteiten. Op internationale testen zoals TIMSS en PISA scoort Japan goed. Dit wordt mede toegeschreven aan het toepassen van de TTP-didactiek.
TTP kenmerkt zich door het centraal stellen van een reken- of wiskundig probleem in de les en kan gebruikt worden op alle niveaus van het voortgezet onderwijs. De TTP-didactiek is gericht op zowel vakinhoudelijke doelen als op probleemoplossingsvaardigheden.
Sinds 2018 ben ik in Nederland bezig om in samenwerking met scholen deze didactiek in wiskundelessen te implementeren. In een project met twee wiskundesecties zijn TTP-lessen ontwikkeld. De uitspraken hierboven zijn gedaan binnen dit project.
In de workshop bespreek ik een aantal voorbeelden van TTP-lessen. Ik zal handvatten geven voor het ontwerpen en geven van een TTP les.
Bijeenkomsten
Het docentennetwerk wiskunde bestaat uit 3 bijeenkomsten:
- Maandag 11 november 2024
- Maandag 27 januari 2025
- Maandag 14 april 2025
Elke bijeenkomst begint om 16:00 en eindigt rond 20:00.
Het docentennetwerk wiskunde wordt aangeboden als reeks; u volgt dus 3 bijeenkomsten. Mocht u toch interesse hebben in een enkele bijeenkomst, neem dan contact op met U-Talent.
Doelgroep
Iedereen is van harte uitgenodigd, waaronder voormalig studenten van de lerarenopleidingen wiskunde aan de HU en de UU. We vinden het belangrijk om te fungeren als een netwerk voor onze alumni.