3 vwo moduledagen

Heb jij een lekker feesthapje of gerecht dat je graag maakt? Maar heb je er ooit over nagedacht hoe je dit toekomstproof kunt maken?

Ons eten gaat de komende jaren flink veranderen! Tijdens deze activiteit leer je van U-Talent docenten en wetenschappers van de Universiteit Utrecht hoe dat zit.

Daarnaast word jij zelf een echte onderzoeker! Je doet mee aan een wetenschappelijk onderzoek naar eten en eetgewoonten. Welke keuzes maak jij als het om eten gaat? En welke invloed hebben (sociale) media daarop? Ontdek het samen met ons!

Op aarde krioelt het van de bacteriën—letterlijk! Als je ze allemaal zou tellen, zou je een getal krijgen met maar liefst 30 nullen. Dat is bizar veel! Samen wegen alle bacteriën op aarde zelfs meer dan alle zoogdieren bij elkaar. Gelukkig zijn de meeste bacteriën helemaal niet gevaarlijk, en veel zijn zelfs supernuttig. Maar er zijn uitzonderingen…

Sommige bacteriën maken mensen ziek, en de ziekenhuisbacterie is daar misschien wel de ergste van. Deze is bijna niet te verslaan, omdat hij ongevoelig is voor de meeste antibiotica. Maar hoe werkt dat precies?

Als je dit onderwerp kiest, duik je in de wereld van bacteriën en ziekenhuizen. Je ontdekt wat er gebeurt als iemand besmet raakt met een ziekenhuisbacterie, leert hoe bacteriën gekweekt en getest worden, en bekijkt ze zelf onder de microscoop. Uiteindelijk ontwerp je zelfs je eigen (hypothetische) super-antibioticum. Klaar om deze uitdaging aan te gaan?

Programmeren is een belangrijk onderwerp in de informatica. Iedere applicatie op een computer en app op een telefoon is op de een of andere manier geprogrammeerd. Maar ook pinautomaten, drones, slimme thermostaten, digiborden en auto’s bevatten allemaal software, en zijn dus door iemand geprogrammeerd. 

Programmeren doe je in een programmeertaal. Er zijn veel verschillen tussen die talen, maar er zijn ook veel overeenkomsten. Als je gaat programmeren gebruik je een soort stappenplannen – beschrijvingen van hoe iets gedaan moet worden – om een taak voor elkaar te krijgen. 

Deze U-Talentdag is een korte inleiding in het programmeren, en is dus bedoeld voor leerlingen zonder programmeerervaring. Je gaat zelf aan de slag met programmeren en het maken van slimme stappenplannen om er vervolgens digitale kunst mee te maken.

Let op! Voor deze module moet je een eigen device meenemen.

Wat is de relatie tussen wiskunde en architectuur? Moderne architecten gebruiken wiskundige modellen en computers om te ontwerpen. Maar ook in veel oudere gebouwen vallen wiskundige structuren te ontdekken (al dan niet bewust aangebracht). 

In deze module staan Muqarnas centraal: eeuwenoude bouwstenen van de Perzische en Islamitische bouwkunst. Een wiskundige beschrijving hiervan is ontwikkeld aan de Universiteit Utrecht. De ruimtelijke structuur kan beschreven worden met behulp van een plattegrond en een graaf. Aan de hand van deze beschrijving ga je in deze module zelf een bouwsel van Muqarnas maken.

Op het etiket van het flesje uit de afbeelding staan de volgende ingrediënten vermeld: 

• water
• suiker  
• voedingszuur: citroenzuur 
• zoutzuurteregelaars: E331, E340 en E341 
• conserveermiddelen: E202,E211 en E242 
• natuurlijke aroma’s 
• stabilisatoren: arabische gom en E445 
• kleurstof: E133 
• vitaminen: niacine (B3), pantotheenzuur (B5), B6 en biotine (B8)  

E = door EU goedgekeurde hulpstof 

Klopt deze laatste toevoeging? Kleurstof E-133 is namelijk al in een aantal Europese landen verboden. Is deze sportdrank wel zo gezond als gesuggereerd wordt? 

In deze module maak je kennis met de achtergrond van toevoegingen aan levensmiddelen, leer je nauwkeurig werken op een laboratorium en maak je kennis met een spectrofotometrische bepaling. Een spectrofotometrische bepaling kan gebruikt worden om het gehalte E-133 (briljantblauw) in deze blauwe sportdrank te bepalen. E-133 is een synthetische blauwe kleurstof, inname in grote hoeveelheden kan hyperactiviteit, slapeloosheid, astma en huidreacties veroorzaken. 

Hoor je die ambulance? Kun je aan het geluid horen of de ambulance naar je toe rijdt of van je vandaan? En die ster, beweegt die zich naar ons toe of juist van ons af? Kun je dat zien aan de kleur van het licht? Hoe ontstaat een supersonische schokgolf? En hoe kunnen we met behulp van geluid de snelheid van het bloed in aderen bepalen? 

Antwoord op deze vragen krijg je in deze module over het zogenaamde Dopplereffect. Dit effect werd genoemd naar de natuurkundige Christian Doppler die al in 1842 dit verschijnsel beschreef. In 1845 werd het in Utrecht experimenteel getoetst door Christophorus Buys Ballot. En vandaag de dag vinden we nog steeds nieuwe toepassingen van dit effect.

Kom en ontdek mee: je leert over het Dopplereffect bij licht en geluid én je gaat het zelf meten. Want onderzoeken, dat betekent dingen weten én dingen doen. Je moet kennis verzamelen, maar ook zelf de handen uit de mouwen steken. Tijdens deze moduledag krijg je daarom uitdagingen om bij na te denken en uitdagingen om mee aan de slag te gaan. Door het verleden naar het heden.

Let op: voor deze module moet je zelf een laptop meenemen!

Je richt je 1 dag op druk, met name van water en van lucht. Wat is druk eigenlijk? Kookt water altijd bij 100 °C? Is water altijd bevroren bij -5 °C? We wisselen af tussen alledaagse proefjes die heel verrassend zijn en spectaculaire proefjes die eigenlijk heel simpel zijn uit te leggen. 

Je begint met goed waarnemen van verschijnselen met water en lucht en krijgt de theorie daarachter uitgelegd. Vervolgens pas je die theorie toe onder uiteenlopende omstandigheden: je gaat zelf experimenten uitvoeren. Hierbij zul je verrassende verschijnselen tegenkomen zoals een waterimplosie of water dat je aan de kook brengt met een ijsklontje.